اقتصاد دانش بنیان

مدیریت زنجیره تامین با اینترنت اشیا

صنعت خرده‌فروشی می‌تواند به کمک IoT متحول شود

زمانی که درخواست خود را در یکی از اپلیکیشن‌های تاکسی آنلاین نظیر اوبر ثبت می‌کنید، توضیحات مختصری از اتومبیل، عکس راننده و نقشه‌ای که مسیر حرکت اتومبیل را نشان می‌دهد، دریافت و مشاهده می‌کنید. به‌علاوه می‌توانید مستقیما با راننده در تماس باشید و او را راهنمایی کنید.
این شفافیت عملکرد به‌زودی مرزهای زنجیره تامین را نیز در سراسر جهان پوشش می‌دهد و به خریداران و فروشندگان فرصت می‌دهد آیتم‌های تبادلاتی خود را در طول مسیر انتقال، پیگیری کنند. این روند صرفا به بهینه‌سازی برنامه تحویل محصول ختم نمی‌شود، بلکه به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که محصولات در طول مسیر آسیب نمی‌بینند و اقلام جعلی از زنجیره تامین خارج می‌شوند.
به‌ عنوان ‌مثال طبق آمار اعلام‌شده از طرف اداره بازرگانی امریکا، داروهای تقلبی سالانه بین ۷۵ تا ۲۰۰ میلیارد دلار به صنعت داروسازی خسارت وارد می‌کنند. به همین دلیل شرکت‌های لاجستیک از ابزارهای اینترنت اشیا یعنی سنسورهای هوشمندی استفاده می‌کنند که می‌توان آن‌ها را به نقاط مختلف محموله‌ها متصل و سپس پیگیری کرد.
ردیابی سرویس‌های حمل‌ونقل
شرکت خدمات تدارکاتی شخص ثالث AFN (واقع در شیکاگو) با بهره‌گیری از این تکنولوژی اطمینان حاصل می‌کند که کامیونت‌های حامل، دقیقا در نقطه برنامه‌ریزی‌شده حاضرند و این اطلاعات را با مشتریان خود، نظیر تولیدکنندگانی که می‌خواهند محصولاتشان هرچه کاراتر به دست خرده‌فروشی‌ها برسد، به اشتراک می‌گذارند.
یکی از گام‌های بزرگ و موثری که در این زمینه برداشته شد، مصوبه دستگاه‌های الکتریکی گزارش‌گیری بود که اجرای آن از دسامبر گذشته آغاز شد و آوریل سال جاری به بهره‌برداری کامل رسید. به گفته رابرت لوی مدیر ارشد فناوری اطلاعات کمپانی AFN، این دستگاه‌های ثبت و گزارش‌دهی الکترونیک، ساعات رانندگی رانندگان کامیونت‌ها را پیگیری می‌کنند.
هدف اصلی قانون فوق این است که شرکت‌ها مطمئن شوند رانندگانشان به میزان کافی استراحت می‌کنند و زمانی که پشت فرمان هستند، خواب‌آلوده نیستند. اما این دستگاه‌ها موارد استفاده دیگری نیز دارند، نظیر تعیین عملکرد و مکان خودرو.
همان‌طور که می‌دانیم، پیش ‌از این شرکت‌ها به تلفن همراه رانندگان زنگ می‌زدند و از آن‌ها می‌پرسیدند که در حال حاضر کجا هستند. برخی از کمپانی‌های بزرگ‌تر نیز از اپلیکیشن‌ها یا ابزارهای خصوصی خود استفاده می‌کردند تا با رانندگان مرتبا در تماس باشند. اما مصوبه جدید، فناوری مذکور را یکپارچه و جهانی می‌کند. لوی می‌گوید: «این تکنولوژی دیگر فقط مختص کالاهایی نیست که از ارزش و ریسک بالایی برخوردارند، بلکه با تمامی سطوح بودجه همخوانی دارد.»
شرکت AFN برای جمع‌آوری داده‌های کلیه دستگاه‌ها از همکاری شرکت FourKites بهره گرفت. سرویس FourKites، اطلاعات را از دستگاه‌های ثبت الکترونیکی جمع‌آوری کرده و آن‌ها را به داده‌های قابل‌ ردیابی تبدیل می‌کند.
سرویس FourKites تاکنون از طرف شرکت‌های فورچون 500 و شرکت‌های ارائه‌دهنده تدارکات حمل‌ونقل (مثلAFN) مورد استقبال قرارگرفته و نه‌تنها مکان، بلکه سایر متغیرهایی نظیر دما را نیز ردیابی و اندازه‌گیری می‌کند. شرکت‌های کرافت - هینز، کارگیل، بست‌بای، یونیلور و پرودوفودز دیگر کاربران این سرویس هستند.
لوی می‌گوید: «ما در AFN با راه‌اندازی این تکنولوژی رابطه مستقیمی بین مشتریان و متصدیان حمل‌ونقل به وجود آورده‌ایم. مشتریان همه جزئیات کار را در جدول مشاهده می‌کنند و هر زمان که بخواهند، بار یا سفارش خود را پیگیری می‌کنند.» او اضافه می‌کند که خدمات پیگیری سفارش از ماه ژوئن ارائه ‌شده است. پیش ‌از این مشتریان می‌توانستند با شرکت تماس بگیرند و بپرسند که بار آن‌ها کجاست، یا اطلاعاتی را چک می‌کردند که در ایمیل‌های منظم برای آن‌ها ارسال می‌شد. ولی حالا AFN یک پورتال بهینه‌سازی شده با تلفن همراه را به مشتریان خود پیشنهاد می‌دهد.
لوی در بخش دیگری از مصاحبه خود تاکید می‌کند که این شرکت مطابق با استانداردهای API حرکت می‌کند. در حال حاضر صنعت حمل‌ونقل عموما از استانداردهای EDI (تبادل الکترونیکی داده) استفاده می‌کند که در دهه 60 میلادی ارائه‌ شده‌ است. لوی می‌گوید: «در این فضا، گذار از تکنولوژی قدیمی EDI به تکنولوژی API حرکت بسیار بزرگی محسوب می‌شود. ما در تعاملاتی که با سایر گروه‌ها داریم، سعی می‌کنیم آن‌ها را به سمت فناوری API سوق بدهیم، ولی واقعیت این است که API هنوز استاندارد غالب صنعت ما نیست.»

تغییر پروسه‌های عملیاتی
یکی از شرکت‌هایی که دائما محصولات زیادی را به سراسر جهان ارسال می‌کند، شرکت اینتل است. به گفته چت هالوم، مدیرکل گروه IoT صنعتی اینتل، این شرکت از زنجیره عرضه بسیار پیچیده‌ای برخوردار است که در واقع چهارمین یا پنجمین زنجیره عرضه بزرگ جهان محسوب می‌شود. شرکت اینتل نه‌تنها می‌خواهد بداند که محصولاتش به کجا ارسال می‌شوند، بلکه می‌خواهد از اتفاقاتی که در طول زنجیره عرضه رخ می‌دهد نیز اطلاع داشته باشد. هالوم می‌گوید: «ما دستگاه‌ها و ماشین‌های بسیار حساسی تولید می‌کنیم که اگر در معرض هرگونه فشار یا تکانی قرار بگیرند، باید دوباره کالیبره شوند و حتی ممکن است بعضی از قطعات آن‌ها به تعویض نیاز پیدا کنند. به‌علاوه باید مطمئن شویم که هیچ بسته‌ای باز و دستکاری نشده است.»
البته اینتل صرفا مصرف‌کننده فناوری‌های IoT نیست، بلکه تراشه‌های قدرتمند آن را نیز تولید می‌کند و هم‌اکنون نیز در حال ساخت سنسورهایی است که متغیرهای متنوعی از جمله دما را اندازه‌گیری می‌کنند. همان‌طور که هالوم اشاره می‌کند، آیتم‌های مصرفی متفاوت (مانند پلاستیک، مواد خوراکی، مواد دارویی) باید در درجه دمای خاصی نگه‌داری شوند. بنابراین سنسورهای تولیدی اینتل، بازاری جهانی خواهند داشت.
با پیشرفت تکنولوژی و کاهش قیمت تراشه‌ها، اینترنت اشیا پتانسیل فوق‌العاده‌ای برای متحول ساختن زنجیره تامین جهانی پیدا کرده است، چراکه می‌تواند در هر لحظه حجم عظیمی از داده‌های معتبر را در دسترس کاربران قرار دهد.
به عقیده هالوم، اینترنت اشیا به شرکت‌ها کمک می‌کند پروسه عملیاتی خود را از نو طراحی کنند. به ‌عنوان ‌مثال سازمانی که از داده‌های زمان واقعی اینترنت اشیا بهره‌مند است، می‌تواند مراکز توزیع خود را بهینه‌سازی کند، محصولات جدیدی تولید نماید یا فیچرهای جدیدی نظیر بیمه و ضمانت‌نامه کیفیت را به خدمات خود اضافه کند.
ریچارد هاولز، معاون بخش اینترنت اشیا و زنجیره تامین دیجیتال شرکت SAP، می‌گوید: «دستگاه‌های فعلی IoT به حدی مقرون‌به‌صرفه هستند که می‌توان سنسورها را تقریبا در هر چیزی جاسازی کرد. و فعالیت پیش روی شرکت‌هایی مثل آمازون و UPS باعث می‌شود این روند طی 12 تا 18 ماه آینده به استاندارد جهانی تبدیل شود.»
هاولز ادامه می‌دهد: «ما شاهدیم که همه مشتریانمان یا در فاز تحقیقات IoT هستند یا از این مرحله گذشته‌اند و در حال حاضر از فناوری‌های اینترنت اشیا استفاده می‌کنند. ما در مورد فناوری‌های بلاکچین و هوش مصنوعی حرف می‌زنیم، در حالی ‌که اینترنت اشیا به‌مراتب جلوتر از همه این تکنولوژی‌های مدرن است. در واقع تمام این فناوری‌ها به کمک داده‌هایی که از اینترنت اشیا به دست می‌آید، به مرحله اجرا رسیده‌اند.»
سازمان بین‌المللی داده (IDC) اعلام کرده است که در سال 2018 مجموع هزینه‌های جهانی در زمینه تکنولوژی IoT به 5/772 میلیارد دلار می‌رسد که 6/14 درصد بیشتر از سرمایه‌گذاری 674 میلیارد دلاری آن در سال 2017 است. انتظار می‌رود که این آمار تا سال 2020 به بیش از یک تریلیون دلار برسد. بزرگ‌ترین فعالین این حوزه نیز شرکت‌های تولیدی و حمل‌ونقل هستند.

IoT در انبار کالا
اینترنت اشیا فقط با متحول کردن حمل‌ونقل بازدهی زنجیره عرضه را بهبود نمی‌دهد. به‌ عنوان ‌مثال مارکوس کوکلهاس، مدیر بخش تحقیقات و نوآوری شرکت DHL، می‌گوید که این شرکت سنسورهای IoT را در انبارهای کشورهای آلمان، لهستان و هلند به کار گرفته است.
DHL در کشور چین با استفاده از یک برنامه باند باریک اینترنت اشیا، کارایی و تاثیر مدیریت انبارهای خود را به فاز جدیدی وارد کرده است. تراشه‌های IoT در ردیاب‌های وسایل نقلیه جاسازی ‌شده‌اند و شرکت می‌تواند در هر لحظه، دسترسی باراندازها را ردیابی کند. به‌ این‌ ترتیب مسئولین می‌توانند رانندگان را هماهنگ کنند و ریسک تاخیر مواد ارسالی ضروری را کاهش دهند. کوکلهاس می‌گوید: «ما به کمک IoT اطلاعات لازم را برای بهینه‌سازی کسب‌وکارهایمان جمع‌آوری می‌کنیم و راهکارهای بهتری ارائه می‌دهیم. کاری که ما انجام داده‌ایم، انقلابی در پروسه‌های بیزینس زنجیره عرضه و لاجستیک است.»
شرکت DHL پیش‌بینی می‌کند تا سال 2025 اینترنت اشیا ارزش‌افزوده صنعت تدارکات بین‌الملل را بیش از 77/1 تریلیون یورو افزایش خواهد داد.
به گفته پل میلر، تحلیلگر مرکز تحقیقات فاررستر، سیستم حمل‌ونقل امروزی بسیار ناکاراست و هزینه فرصت این ناکارایی به میلیاردها دلار می‌رسد. هنوز بخش اعظم این سیستم مبتنی بر تکنولوژی‌های بسیار قدیمی است. میلر تصدیق می‌کند که برخی از برندهای برتر، پروژه‌های قابل‌ توجهی در این زمینه معرفی کرده‌اند، ولی متاسفانه حرکت بازار بسیار آهسته است و بارنامه‌های کاغذی هنوز حرف اول را می‌زنند. او می‌گوید: «اغلب بحث‌هایی که حول زنجیره عرضه صورت می‌گیرد، این عرصه را بسیار خسته‌کننده و غیر مشهود توصیف می‌کند. زنجیره عرضه زیربنای اقتصاد جهانی است. شاید جوانب مختلف آن زیاد مشهود نباشد، ولی به‌هیچ‌وجه خسته‌کننده نیست و یک فرصت واقعی و عالی برای کسب ارزش‌ افزوده محسوب می‌شود.»

زنجیره عرضه برای تحولات جدید آماده می‌شود
بر اساس گزارشی که Deloitte و گروه صنعتی MHI در سال جاری منتشر کرده‌اند، تنها 22 درصد از مدیران زنجیره عرضه اذعان می‌کنند که در حال حاضر از اینترنت اشیا استفاده می‌کنند. اما 79 درصد از آن‌ها برنامه‌ریزی کرده‌اند که تا پنج سال آینده، این فناوری را به تدارکات خود اضافه کنند. بر اساس این گزارش، مسائلی که بیش از همه مدیران را نگران می‌کند، عبارت است از عدم درک مناسب از فناوری، عدم وجود یک پرونده تجاری روشن و چالش‌های امنیت سایبری.
اما شواهد روشنی نیز وجود دارد که نشان می‌دهد پتانسیل‌های IoT می‌تواند صحنه بازار را کاملا دگرگون کند. 59 درصد از کارشناسان معتقدند که IoT در حال حاضر نیز مزیتی رقابتی به شمار می‌رود، در حالی ‌که 87 درصد از آن‌ها تاکید می‌کنند که مزایای اینترنت اشیا طی 10 سال آینده به اوج خود می‌رسد.
66 درصد از شرکت‌هایی که در حال حاضر از مزایای اینترنت اشیا استفاده می‌کنند، این فناوری را عمدتا برای آنالیز لحظه‌ای (زمان واقعی) زنجیره عرضه به کار می‌گیرند. سایر موارد استفاده از این فناوری هم عبارتند از: همکاری و مشارکت بهتر با مشتریان، کنترل کیفیت، کنترل دما و کنترل رطوبت.
یکی دیگر از موارد استفاده IoT در زنجیره تامین، خلق نسخه‌های مجازی از اشیای واقعی است که «دوقلوهای دیجیتال» نامیده می‌شوند. طبق گزارشی که ماه مارس سال جاری منتشر شد، 48 درصد شرکت‌هایی که از IoT استفاده می‌کنند، این کاربرد را نیز در اولویت خود قرار داده‌اند.
الکساندر هوئپ، تحلیلگر گارتنر، می‌گوید: «دوقلوهای دیجیتال می‌توانند با بهبود همکاری متقابل و افزایش شفافیت عملکرد، به کاهش چالش‌های اصلی زنجیره تامین کمک کنند.»
https://www.cio.com/article/3274545/internet-of-things/how-iot-will-reinvent-supply-chain-management.html?upd=1527837649326

منبع: مجله دانش بنیان